Direksiyon Eğitimi
KONU : ARAÇ KULLANMAYA HAZIRLIK :
Sürücü eğitimi yalnızca sürücü belgesinin verilmesinden önceki süreçte uygulanan bir eğitimden ibaret değildir. Trafik güvenliği konusunda, gerek sürücü gerekse yaya olarak her yaştaki bütün yol kullanıcılarının her zaman bilinçli ve duyarlı olmaları için kesintisiz bir eğitimin verilmesi kaçınılmazdır.
SÜRÜCÜ :
Sürücünün performansını etkileyen faktörler o an bulunduğu ruh hali, fiziksel durumu, ilaç,alkol durumu,hava ve yol koşullarıyla aracın durumudur. Bu faktörler olumlu durumda iken aşağıdaki kişiliğe ve bilgilere sahip olmalıdır.
Doğru bilgiyi saygı,hoşgörü ve gerektiğinde beceri ile uygulayabilen ve kullandığı motorlu araç ile bütünleşmesi gereken kişi olmalıdır. Genel trafik ortamında olabilecek tehlikeleri bilmeli ve önceden sezmeli, onu tehlikelerden koruyacak trafik kurallarını ve yasal düzenlemeleri öğrenmelidir.Yol ve yolcu güvenliğinin tam olarak sağlanabilmesi için kullandığı aracın yapısını, işlevini ve yol güvenliği açısından karşılaşılan her durumda uygun hareket edebilmek için önem arz eden teknik konuları bilmelidir. Tehlike anlarını ve risk durumlarını zamanında fark edebilmeli ve başvuracağı önlemleri bilmelidir. Genel anlamda trafik güvenliğiyle ilgili pozitif tavırlar geliştirme ve zayıf, korumasız diğer yol kullanıcılarının güvenliğini düşünme eğiliminde olmalıdır.Kontrol panelinde bulunan gösterge ve düğmelerin isimlerini, fonksiyonlarını bilmek ve değerlendirmek durumundadır. Bunun için sürücü adayına kontrol panelindeki göstergeler anlatılmalı ve öğretilmelidir.Motorun fonksiyonlarını, aracın kontak, gaz, debriyaj, vites özelliklerini, fren sistemlerini öğrenmeli ve aracı sağlıklı ve doğru biçimde kullanabilmelidir.Araçta yasal olarak bulunması gerekli olan donanım ve bazı temel sorunların neden kaynaklanabileceği hakkında bilgili olmalıdır.Araç kullanımından önce kontrol edilmesi gerekli olan parçaları bilmeli ve azami güvenlik sağlanması ile ilgili temel bilgileri öğrenmelidir.
AYAKKABILAR :
Otomobil kullanacağınız ayakkabılar: ne aynı anda iki pedala birden basacak kadar aşırı geniş, ne hissi azaltacak kadar aşırı kalın tabanlı, ne de ayakların hareketini engelleyecek kadar uzun topuklu olmamalıdır. Eğer bu durumlardan bir veya birkaçı mevcut ise daha sakin ve tehlike arzetmeyecek bir sürüşle yolculuk tamamlanmalıdır
ARACINIZIN MOTORU :
Motorunuzun hızlanabilme kabiliyetini iyi tanımlayınız.
- Yüklü yüksüz
- Yokuş aşağı yokuş yukarı
- Klima açık klima kapalı
FARLAR, IŞIKLAR, CAMLAR VE SİLECEKLER :
Daha önce ve etkili görebilmek için gündüz de kısa farlarınızı yakınız. Her zaman temiz ve çalışır durumda olmasını sağlayınız. Karşıdan gelenin farları gözünüzü alırsa sinirlenmeyin ve onunla uğraşmayın. Aracınızın camları da temiz olmalı, görüşünüzü engelleyecek hiçbir cisim cama yapıştırılmamalı ve asılmamalıdır. Silecekler görüşün kapanması beklenmeden çalıştırılmalıdır.
KALORİFER , REZİSTANS :
İhtiyacınız olduğunda çalışır durumda olmaları gerekir. Rezistans arka camların buğusunu çözen sistemdir.
İLKYARDIM ÇANTASI , YANGIN SÖNDÜRÜCÜ :
İlkyardım çantası göstermelik değil , gerçek bir ilk yardım çantası bulundurunuz.
Yangın söndürücü ise güvenilir ve yeterli olmalıdır.
KOLTUĞUN AYARLANMASI VE KOLTUK BAŞLIĞI :
Araca sol taraftan binip sürücü yerine oturunuz. Koltuğu ayarlamak için alt yanındaki mandalı yukarı çekerek koltuğu ayarlayınız. Koltuk başlığı arkadan çarpmalarda hayat kurtarır.Her araca iniş binişte koltuk başlığının ayarını kontrol ediniz. Koltuk ayarında ise ;
Direksiyona olan uzaklığınızı omzunuzu koltuk sırtlığından kaldırmadan bileğinizi direksiyonun 12 noktasına değecek şekilde ayarlayınız.
Ayağınız debriyaj pedalına basılı iken gergin olmamalı , dizinizdeki açı direksiyonu tutan kollarınızdaki açıya benzer bir açı oluşturmalıdır. Kol ve bacaklardaki açı birbirine yakın olmalıdır.
AYNALARIN AYARLANMASI :
Sürücü yerinde yan aynaların ve iç aynaların arkayı doğru gösterip göstermediğini kontrol ediniz. İç ayna elle arka camı olduğu gibi göstermelidir. Dış aynalar mekanik veya elektrik kontrollü olabilir.Ayarlamayı unutmayınız.
Sürücü koltuğuna oturduğunuz an ayarladığınız gözlem aynası,yani iç ayna ile arka camı tamamen görebileceğiniz alan iç ayna görüş sahasıdır.Dış ayna ile görüş sahası,aracın sağ ön ve sol ön camlarının dışına takılı olan aynalarda görüş alanı,sağ dış aynanın sağ tekeri ve sağ arka tamponu,sol dış aynanın da sol arka tekeri ve sol tampon ile arkasından gelecek aracı görebilecek şekilde olmalıdır.Sol omuz üzerinden görüş sahası sürücünün sol omuzu üzerinden baktığı zaman kendisini geçmekte olduğu araç veya herhangi bir şeyin emniyetli olduğunu görebileceği mesafedir.Sağ omuz üzerinden görüş sahası ise sürücünün kendisini yetiştirmesinde oldukça özen göstermesi gereken tahmin mesafesidir. Çünkü,sürücü bulunduğu yer itibarıyla sağ tarafta geçeceği araca,park ederken yanaşacağı platform veya bankete oldukça uzaktır.
- Trafik 360 derecedir.
- En geç her 10 saniyede bir aynalarınızı kontrol ediniz.
- Şerit değiştirirken kör noktaya mutlaka başınızı çevirip bakınız.
EMNİYET KEMERİ :
Emniyet kemeri sürücü koltuğunun solunda topludur. Maşalı veya sipiralli olan kemeri sol omzunuzda n sağ koltuk altınıza doğru çekerek mandallı kısmı el freni boşluğunda bulunan yuvasına takınız. El ile çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz.
- Otomobilin içerisinde bulunan herkesin takmasını sağlayınız.
- 50 km hızla meydana gelen çarpışmada, araç içinde bulunan herhengi bir kişinin veya cismin ağırlığının 50 katına ulaşacağını unutmayınız.
DİREKSİYON SİMİDİ :
Araca yön vermeye yarayan direksiyonu iki elle ve 9 – 15 pozisyonunda tutunuz. Sağa veya sola manevra yaparken avuç içi yöntemini kullanabilirsiniz. Direksiyonu çevirirken kekeleterek çevirmeyiniz. Dönüş tamamlandıktan sonra kontrollü bir şekilde elinizi direksiyondan gevşetiniz. Direksiyon sistemi mekanik, havalı ve hidrolik olabilir.Hidrolik tavsiyemiz.
FREN PEDALI VE FREN YAPMA :
Fren pedalı aracın hızını azaltmaya ve durmaya yarayan sistemin ayakla kumanda aygıtıdır.Direksiyon çubuğunun hemen sağında döşeme üzerinde bulunur.
- Acil durum freni ile kompresyon frenini birbirine karıştırmayınız.
- Acil durumda daha kısa mesafede durmak için debriyaj ve frene aynı anda basınız.
- İdeal frenaj için en önemli unsurlardan biri algılama süresidir.Bu süre ne kadar kısa olursa,fren mesafesi için daha uzun süre kalacağından daha etkin fren yapılır.Algılama süresini minimuma indirmek için;yola ve araca maksimum konsantrasyon gerekir.
EL FRENİ :
Duran aracı tespit etmeye yarayan fren sistemini elle kumanda edilen bir aygıttır.Sürücü koltuğunun sağında,vites kutusunun arkasında bulunur.
GAZ PEDALI VE GAZ VERME :
Araca istenilen ve vites durumuna göre hız kazandırmaya yarayan,motor düzenine ayakla kumanda edilen aygıttır.Fren pedalının hemen sağında bulunur.
DEBRİYAJ PEDALI VE KAVRAMA NOKTASI :
Debriyaj pedalı araca ilk hareketi verdirmek ve seyir halinde istenilen vites konumuna geçebilmek üzere vites kutusuna ayakla kumanda edilen bir aygıttır.Kavrama noktası aracı sarsıntısız ilk hareketi ve seyir halinde vites değiştirirken aynı sarsıntısızlığı kazandıran en alt ve en yüksek durum arasındaki mesafe boşluğudur.
VİTES KOLU VE VİTESLER :
Vites kolu vites kutusundaki dişlilere kumanda eden koldur.Sürücü koltuğunun sağında bulunur.Debriyaj yardımı ile kullanılır.
- Birinci vites;her türlü yol koşulunda,kalkışta ve çıkış eğimli bir yolda park halinde kullanılır.
- İkinci vites;kalkış sonrasında toparlanma konumudur.
- Üçüncü ve sırasıyla daha büyük vitesler aracın ve yolun durumuna göre hız vitesleridir.
- Geri vites,geri manevra ve iniş eğimli yolda park halinde kullanılır.
BAKIŞ TEKNİKLERİ (DÜZ YOL,VİRAJ VE GERİYE) :
Düz yolda seyir halinde iken bakışınız;soldaki aynayı,sağdaki aynayı ve iç aynayı görebileceğiniz biçimde ve takip ettiğiniz araç ile karşınızdan gelen aracı iyi izleyebilecek durumda olmalıdır.Sağa virajlarda hafifçe sola,sol virajlarda ise hafifçe sağa doğru eğilerek,virajın durumunu ve viraja karşıdan gelen bir aracın olmadığına hakim olmaya çalışın.Geriye bakışta ise iki anlamda bakış yapılır.Birincisi arkadan gelen araç olup olmadığının iç aynadan bakışı,ikincisi ise geriye gidiş halinde bakıştır.Geriye gidişlerde,sağ kol sürücü koltuğunun üzerine basar,ayaklar kullanılacak pedalların üzerinde,sol el direksiyon simidinde durur.Beden yaklaşık 90 derecelik bir açıyla sağa döner,baş tamamen arka cama ve camın dışına bakar durumda olur.
KONU : ARAÇ KULLANMA
MOTORU ÇALIŞTIRMA :
Vites kolu ile vitesi boş durumuna alınız.Kontak anahtarını yerine sokarak anahtarı ateşleme durumuna getirip hafif gaz veriniz.
DÜZ YOLDA KALKIŞ :
Debriyaja iyice basınız,vites kolunu birinci vites yuvasına koyunuz,el frenini bırakınız,motora yeteri kadar gaz vererek ayağınızı debriyaj pedalı üzerinden yavaş yavaş çekiniz.
DURUŞ :
Sağ ayak gaz pedalından çekilir,sol ayakla debriyaj pedalına basılır sağ ayakla yavaş yavaş fren pedalına basarak araç durdurulur.
MOTORU STOP ETME :
Duruş işlemi yapıldıktan sonra çıkış eğimli bir yolda vitesi birinci vites,iniş eğimli bir yolda ise geri vites konumuna getirin,el frenini çekerek kontak anahtarını STOP (kapalı) duruma çevirin.
İNİŞTE VE YOKUŞTA KALKIŞ,DURUŞ,VE ARACI EMNİYETE ALMA :
Eğimli bir yolu inerken bu yolu çıkmak için gerekli vitesi kullanınız.Fazla eğimli bir yolu inerken çıkmakta olan araçlara durup yol veriniz.Yokuşta aracı kaldırırken arkaya kaçırmayınız.Bu kalkışta aracı 25 cm den daha fazla arkaya kaçırmak imtihanda hata sayılmaktadır.Aracı geri kaçırmadan yokuşta kaldırmak için şöyle hareket ederiz.El frenini çekiniz ve aracı birinci vitese takınız.Normalden biraz daha fazla gaz vererek debriyaj pedalı üzerindeki ayağınızı kavrama noktasına kadar kaldırınız.Tam kavrama noktasında durunuz ve el frenini bırakınız.Gazı biraz daha arttırarak ayağınızı yavaşça debriyajdan çekiniz.Aracın geri kaçmadan sarsıntısızca kalktığını göreceksiniz.Aracınızı iniş eğimli bir yolda durdurmak zorunda iseniz veya park edecekseniz aracınızı, geri vitese alın,el frenini çekin ve ön tekerlekleri sağa doğru çevirin.Çıkış eğimli bir yolda durmak veya park etmek zorunda iseniz aracınızı birinci vitese alın,el frenini çekin ve ön tekerlekleri kaldırım yönüne sağa doğru çevirin.
TAKİP MESAFESİ :
Öndeki aracı takip ederken fazla yaklaşmamak gerekir .Burada amaç öndeki aracın aniden duracağı düşünülerek kaza yapmamak için arada bırakılması gereken mesafe önemlidir.Öndeki araç hangi nedenle olursa olsun ani durursa ve siz ona arkadan çarparsanız asli kusurlusunuz demektir..Takip mesafesi hızınızın yarısı kadar metre olması veya 88-89 kuralı kadar mesafe olması yeterlidir
VİTES BÜYÜTME :
Motoru çalıştırdıktan sonra debriyaj yardımı ile vites kolu birinci vites konumuna getirilir.Sağ ayak hafifçe gaz pedalına basmaktadır.Sol ayak yavaş yavaş debriyaj pedalından kalkarken motorun sesinde bir değişme olacaktır.O an kavrama olayı doğmuş demektir.Gaz pedalına biraz daha basarak sol ayak debriyajdan çekilir ve araç yürümeye başlar.Bu durumda bir iki araç boyu gidince vites ve debriyaj olayı tekrarlanır.İkinci daha sonra üçüncü ve diğer ileri viteslere geçilir.Hız arttıkça motor sesi ile sürücüyü daha büyük vitese geçmeye ikaz eder.Normal seyir halinde giderken vites büyütmeler 1. 2. 3. 4. 5. ve varsa 6. vites sırasıyla büyütülür.
VİTES KÜÇÜLTME :
Aynı şekilde yavaşlama ve durmaya hazırlanırken ağır ağır fren yardımı ile hız azaltılır ve azalan hız değerinde 5. 4. 3. 2. ve birinci vitese yine sırasıyla geçilir.
GERİ GERİ GİTME :
Geri gitmek için araç en sağ şeride veya yolun en sağına çekilir.Vites geri vites konumuna getirilir.Ön ve arka trafik kontrol edilir.Bu kontrolu ya arka camdan veya başınızı yan pencereden çıkartarak yapınız.Geri giderken araçta oturuş pozisyonu çok önemlidir,bu pozisyonu öğreniniz.İmtihanda geriye doğru düz bir gidiş yapmanız istenecektir.(en çok 50 m) Tek yönlü yollarda katiyen geri manevrası yapmayınız,zira yasaktır.Ayrıca tek yönlü yola geri manevrası ile girmek de yasaktır.
DÖNÜŞLER :
Her zaman sinyal veriniz, ancak ; size sinyal vermeniz geçiş üstünlüğü sağlamaz.Sinyalinizi verdikten ve trafiği kontrol ettikten sonra manevra yapınız. Başkasının sinyaline asla güvenmeyiniz.
Çok şeritli yollarda dönüşe geçmeden şehir içinde 30 metre, şehir dışında 150 m. önce döneceği yöne göre sinyal verip gerekli şeride geçmek gerekir. Döneceğiniz yere 10 ila 100 metre kala artık şerit değiştirilmez. Sağa dönerken dar , sola dönerken geniş bir kavis ile dönülür.
ŞERİT DEĞİŞTİRME :
İki yönlü bir yolda gidiş yönüne göre daima yolu sağından gidilir ve karşılaşmalarda yolun en sağına çekilmek gerekir.Eğer gidişe ayrılan birden fazla yol şeridi varsa,bu şeritlerden en soldaki devamlı olarak işgal edilmez ve daha hızlı araçlara açık bırakılır. Yol ve trafik durumunun kesin geçişe müsait olduğu yerlerde geçiş işareti verilerek geçiş gerçekleştirilir.
PARK ETME :
Aracı park ederken ön tekerlekleri kaldırıma çevirip el freni ile aracı tespit ediniz.Aracı inişte geri,çıkışta birinci vitese takınız.İki aracın arasına arasına park etmek için daima geri eri giriniz.
KAVŞAKLARDA DİKKAT ETME TEKNİĞİ :
Tali bir yoldan ana yola çıkmadan önce durunuz.Trafiğin çıkışa elverişli olup olmadığını kontrol ediniz.İlk geçiş hakkı olan araçlara bu hakkı tanıyınız.
ARAÇ GEÇME (SOLLAMA) VE YOL VERME :
Araç geçmeye başlamadan önce çıkış sinyali verin.Aynı yönde giden aracı geçmek için gündüz klaksonla gece ışıkla geçiş izin işareti verin.Geçeceğiniz araca çok yanaşmayın ve geçtikten sonra hemen önüne direksiyon kırmayın.Geçiş yasağı olan hallerde öndeki araç geçilmez.Öğrenci indirip bindirmekte olan okul taşıtlarını geçmeyiniz.Sizi geçmek isteyen arkadaki aracın görülür veya duyulur işaretini alınca yolun sağına geçin ve mümkün olduğunca hızınızı azaltın.
Beş doğru bir araya gelmeden sollama yapmayınız.(doğru karar,doğru yer,doğru zaman, doğru hız,doğru vites)
KONVOY HALİNDE GİDİŞ :
Aracınız ile takip ettiğiniz araç arasında bir başka aracın aranıza girebileceği güvenli bir mesafe bırakın.Aracınızın yükü,tipi ve hızına göre şerit tutun.Sizden daha hızlı giden diğer araçların geçişini engellemeyin.Geçme yapacağınız zaman,sizden öndeki aracın daha önce geçiş işareti vermiş olması halinde geçişe geçmeyin.
TRAFİK İŞARETLİ YOLLARDA DAVRANIŞ :
Kavşaklarda ve yaya geçitlerindeki lambaların yanan renklerine mutlaka uyun.Refüj başlarında yanan ışıklı ok istikametine gidin.Görevli kişiler bazen trafik işaretlerinin aksine yön verebilirler.Böyle durumlarda trafik sıkışıklığına akıcılık getirmek gerekliliği vardır.Ayrıca görevlilerin tüm tembih ve ihtarlarına mutlaka uyun.
OTOYOLDA ARAÇ SÜRME :
Çok şeritli olan bu yollarda aracınızın hızı ve yapısına uygun şeritten gidiniz.En sol şeridi daima boş bırakınız.Hız sınır tabelaları,virajlar,dikkat vb. tabelaları siz sürücülerin can ve mal güvenliğini korumak amacıyla konulmuştur.Bu işaretlere uyalım.
GECE VEYA KÖTÜ HAVA ŞARTLARINDA ARAÇ SÜRME :
Gece ışıklarınızı gerektiği gibi kullanın.Islak zeminli bir yolda seyrederken önümüzdeki araç ile mesafe daha uzun olmalıdır.Islak yolda kayganlaşma olacağından fren mesafesi uzar.Yol ve lastikler arasındaki sürtünme azalır.Öndeki araçlar görüş mesafesini daraltır.Karlı havalardaki araç kullanma hemen hemen aynı özellikleri taşır.Ancak buzlanma daha sık olacağından tedbir olarak aracın durumuna göre ön veya arka tekerleklere zincir takınız.Yağışlı ve kaygan yollarda yol ile lastikler arasında sürtünme az olduğundan ani fren halinde araç savrulur veya kayar.Bunu önlemek için ani fren yapacak durumlara düşmeyin.Ancak bu durum kaçınılmaz ise ani direkt fren yerine fren pedalına kısa ama seri aralıklarla basın,bu frenleme biçimine pompalama da denilebilir.
- Karşıdan gelenin farları gözünüzü alırsa sinirlenmeyin ve onunla uğraşmayın
- Yolun sağ tarafında ışıksız bırakılmış ve o an göremediğiniz bir şey varmış gibi hareket edin ve göremediğiniz nesneyi kısa selektör yaparak tespit edin.
- Sağ tarafta bir şey yoktur demeyin,mutlaka vardır diye gidin.
-Geceleri karşıdan motosiklet gelmez,sol farı yanmayan en büyüğünden hangi araç varsa o gelir.
SİSLİ HAVA ŞARTLARINDA ARAÇ SÜRME :
- Sisli havada iyi gören değil, daha fazla risk alan sürücüler vardır.
- Su zerrecikleri görüşünüzü kısıtlayacağından sileceklerinizi çalıştırınız.
- Yolda kayganlık faktörü artacağından takip mesafenizi arttırınız.
- Siste önünüzdeki aracı takip etmeyiniz.Yolun sağında bulunan yol çizgisini,eğer çizgi yoksa;yolun sağ sınırını takip ediniz.
SÜRÜCÜ DİREKSİYON EĞİTİMİ PROGRAMI
Özel Direksiyon dersi aldıktan sonra şu sorulara cevap verin. Biliyor musunuz?
- Araç kullanmaya hazırlık (ayna,koltuk vs. kontrolü) BİLİYORUM.
- Aracı çalıştırma, hareket ettirme ve durdurmayı BİLİYORUM.
- (sekiz) ∞ şeklinin çizdirilmesini BİLİYORUM.
- İleri ve geri sürüşlerde durup kalkmayı BİLİYORUM.
- Köşe dönüşlerinde geri sürüş tekniklerini BİLİYORUM.
- İleri ve geriye doğru slalom sürüş yapmayı BİLİYORUM.
- Tekerlekleri kilitlemeden fren yapmayı BİLİYORUM.
- Dar bölgelerden dönüş tekniklerini BİLİYORUM.
- Kaldırım kenarlarına ileri ve geri park etme tekniklerini BİLİYORUM.
- Yolun dışına çıkmamayı başarmayı BİLİYORUM .
- Doğru hız ve pozisyonu tek başına belirlemeyi BİLİYORUM .
- Şerit değiştirebilmeyi BİLİYORUM .
- U dönüşü yapabilmeyi BİLİYORUM .
- Sabit araçları ve yayaları geçebilmeyi BİLİYORUM .
- Araç akışının olduğu trafikte araçları takip edebilmeyi BİLİYORUM.
- Sollama yapabilmeyi BİLİYORUM.
- Kavşaklara yaklaşmayı , kavşaklara girebilmeyi BİLİYORUM .
- Otoyollarda araç kullanmayı BİLİYORUM.
- Karanlıkta araç kullanmayı BİLİYORUM.
- Yoğun trafikte araç kullanmayı BİLİYORUM.
- Durmayı ve park etmeyi BİLİYORUM.
İYİ GÖZLEM BECERİLERİNE SAHİP OLMAK GEREKİR ?
“Gözlem” koşullar hakkında olabildiğince fazla bilgi edinebilmek için görme,koku alma ve işitme duyularını kullanma anlamına gelir. İyi gözlemde bulunabilmek iyi bir araç sürücüsü olmanın temelidir ve yaşamla ölüm arasındaki çizgiyi belirleyebilir. Bir şeyin orada olduğunu bilmeyen,bir tepki gösteremez. Dikkatli gözlem sürücüye düşünme ve tepki gösterme için ekstra zaman sağlayarak araç sürüşü üzerindeki denetimi arttırır.
Arada bir öylesine giderken ,aklınızın sürüşten başka yerde olduğunu fark ettiğiniz zamanlar olmuştur. Yetişmeye çalıştığınız olayı ,işi yada başka bir şeyi düşünüyor olabilirsiniz. Yalnızca bu bile son derece savunmasız olduğunuz anlamına gelir. Aniden ortaya çıkabilecek bir aciliyetle başa çıkamazsınız ve başka sürücülerin kurbanı olabilir, öbür sürücülerin neler yaptığının farkında olmadığınız için de kendinizi tehlike içinde bulabilirsiniz. Aklınızın her zaman sürüşte olması gerekir. Hem bilgi alma,kullanma ve aktarma becerileriniz hem de uygulama başarınız gözlem ve planlama yeteneklerinize bağlıdır.
OLABİLECEKLERİ SEZMEK GEREKİR
Bir tehlikeye tepki verebilmek için ne kadar zaman varsa ,onu güvenle savuşturma sansı da o kadar artar Tehlikeyi sezmek ise artı zaman kazandırır Bu sezme yeteneği eğitim, deneyim ve deneyim kazanmak için harcana çabayla orantılıdır. Sürüşte sürekli yorum yapmak bu yeteneği geliştirmenin en etkili tekniğidir.( Sürüşte kendiniz hakkında yorum yapın,gördüklerinizi ve yapmayı planladıklarınızı kendinize söyleyin) Gördüğünüzle başlayıp, sürüş deneyiminizi kullanarak durumun nasıl gelişebileceğini tahmin edin. Örneğin ön görüş sık sık diğer araçlar ve yol konumu nedeniyle engellenir ama deneyim size görülmeyenler hakkında tahmin imkanı verir. Yola bakarak olası gelişmeler hakkında ipuçları bulabilirsiniz. Olabilecekleri sezmek ,gözlemden gelen tüm bilgiyi damıtmaktır. Örneğin yola bir top çıkarsa, arkasından bir de çocuk çıkma ihtimali yüksektir.
Başka sürücülerin yapabileceklerini sezmek hem kendinizin hem onların güvenliği açısından çok önemlidir. Diğer sürücülerin sizi gördüğünü yada hep gerektiği gibi davranacaklarını varsaymak yanlıştır. Birinin yoldaki davranışlarını izlemek nasıl bir sürücü olduğu hakkında bilgi verir ama en bilinçli sürücü bile hata yapabilir. Başka sürücülerin ellerini gözlerini ve başını izlemek niyetleri hakkında fikir verir Yinede başkalarının hatalarına karşı güvenlik payı olarak kendinize hep yeterli zaman ve yer tanımalısınız . Çünkü bir kaza sonrası haklı olmak çok küçük bir tesellidir...
KONSANTRASYON VE TETİKTE OLMAK GEREKİR
Konsantrasyon ve tetikte olmak sürüş becerilerinin ana zihinsel özelliklerindendir. Çevre hakkındaki veri değerlendirme kapasitemiz sınırlıdır. Bunu yapabilmek için çevrede olup bitenlerden bazılarına daha fazla dikkat etmek gerekir. Bu sürüş açısından önemlidir çünkü dikkat çevrenin hangi bölümüne odaklanmışsa o alanda meydana gelen olaylara daha hızlı tepki verilir. Bunu görmenin yollarından biri, görüş alanının bir resim olduğunu düşünmektir. Tüm resmi görebilirsiniz ,ama bir kerede yalnızca bir parçasına dikkat edebilirsiniz.
ÇEVREYİ TARAMAK GEREKİR
Çevrede meydana gelen olaylara bakarak çevreyi tarayan sürücünün , dikkatini tek bir noktada toplayan sürücüden daha az kaza riski vardır. Bu beceriyi geliştirmede pek çok yol izlenebilir:
- Gözlerle aynalar dahil tüm yönleri taramak,
- Her yönden gelen her biçim ve boyuttaki tehlikeye açık olmak.
- Farklı sürüş durumlarındaki farklı tehlike olasılıklarına karşı duyarlılığı geliştirmek.
Bu öğrenmeye ,deneyime ve duyarlığı geliştirmeye olan kararlılığa bağlıdır.
BAKMAK AMA GÖRMEMEK
Neyi gördüğümüz büyük ölçüde neyi görmek istediğimize bağlıdır. Tam da baktığımız yönden gelen bir bisikleti son anda savuşturduğumuz mutlaka olmuştur. Bu tür hatalara çok rastlanır,çünkü tüm sürücüler genellikle arabalara ya da kamyonlara bakar ama bisiklet motosiklet gibi daha küçük şeyleri gözden kaçırırlar. Dikkatimizi topladığımız zaman , sadece bir sahnenin özel bir yerine bakmayız , o sahnedeki özel nesnelere de bakarız Görmeyi umduğumuz nesneleri ayırt etmemiz daha kolaydır ve onlara daha çabuk tepki veririz. Görmeyi ummadığımız şeyleri çoğunlukla görmeyiz.
TETİKTE OLMAK
Tetikte olmak işleyebileceğimiz bilgi miktarını belirler. Bilgiyi zihinsel enerji sayesinde işlersiniz. Bunun tersi dikkatsizlik ya da yorgunluk halidir.Tetikte olmak pek çok etkene bağlıdır. Ama araç sürmek gibi rutin bir iş yaparken , harcanan zamanla ters orantılı olarak giderek azalır. Ayrıca tetikte olmak bir dereceye kadar kişilikle ilintilidir. Dışa dönük insanlar(dış uyarıcılara daha fazla gereksinim duyanlar) içe dönüklere oranla (yüksek seviyede uyarılardan kaçanlar) yorgunluğa karşı daha duyarlıdır.İyi araç sürmek için tetikte olmak gerekir. Tehlike önceden görülebilmeli , tanımlanabilmeli ve bertaraf edilebilmelidir. Ancak sürüş işleminin büyük bir bölümü rutindir. Fazla yetenek gerektirmez ve kaza riski azdır. Dışarıdan gelen uyarıların düşük olduğu hallerde dikkat kolayca dağılır. Bu yüzden dikkati dağıtmamak için bazı adımlar atmak gerekir. Kalabalık kent trafiğinde dışarıdan gelen uyarılar yeterlidir,ama uzun otoyol yolculuklarında ya da kırsal alanlarda başka uyarıcılara ihtiyaç vardır.
TETİKTE OLMAK VE KAYGI
Tetikte olmak kaygı seviyesine bağlıdır ve her iş için en uygun bir kaygı seviyesi bulunur. Risklerin neler olduğunu bilerek az miktarda kaygı duymak tetikte ve tepki vermeye hazır olmayı sağlar. Hiç kaygı duymamak yanıt verme yetimizi körelterek yeterince hızlı tepki vermemeye yol açar. Çok fazla kaygı da gelen bilgiyi gerektiği gibi işleyip gerek biçimde yanıtlamamaya...
Tetikte olmak için şunlar yapılabilir:
1. Bilinçli olarak çevredeki risk seviyesini değerlendirmek.
2. Değerlendirmeyi sürekli olarak yenilemek
3. Trafik durumu hakkında kendinle konuşmak.
Bu biçimde etken olarak risklerin farkında olabilirseniz kaygınızı en uygun düzeyde tutabilirsiniz. Böylece tehlikeleri ihmal etme olasılığı azalır.
Her zaman önünüzdeki durumu değerlendirin ve koşullarda değişme olup olmadığını görmek için yanlara bakın. Konumu değiştirmeden önce önde, yanlarda ve arkada ne olduğunu görmek gerekir. Bu anlarda aslolan aynalara yani geriye bakmaktır.
HAYAT KURTARICI KONTROL (KÖR NOKTA)
Hayat kurtarıcı kontrol bir manevra yapmadan önce beklenmedik bir şey olup olmadığını görmek için omuz üzerinden kör noktalara son bir kez bakmaktır. Dönerken dönmek istenen yöndeki kör noktaya bakın. Hayat kurtarıcı kontrol ivme aşamasının ilk bölümüdür. Ne zaman kullanacağınızı doğru yargılamanız gerekir. Kalabalık kent alanlarında bu kontrol çok önemlidir. Özelliklede soldaki dar bir yola saparken ya da öndeki taşıtı geçerken , arkada olup bitenden eminseniz gözleri önde tutmak daha güvenlidir.Hayat kurtarıcı kontrolü alternatif bir plana zaman bırakacak kadar erken uygulayın. Direksiyonu döndürmeye başladıktan sonra omuz üzerinden bakmanın bir anlamı yoktur.
SÜRÜCÜLER... DİKKAT!
Bir bayan sürücü, yalnızca bayan olduğu için veya diğer sürücüleri rahatsız eden davranışlar nedeniyle taciz edilebilirler. trafiğin akış temposunun çok altında gereğinden daha yavaş gitmek,şerit değiştirirken veya dönüş manevralarında sinyal vermemek, yeşil ışıkta aracı hareket ettirirken çok ağır hareket etmek vb.) Sıkıştırma yöntemleri arasında korna çalmak, sellektör yapmak,sağına ya da soluna girip araca aşırı derecede yaklaşarak korkutmak, önüne geçip ani fren yapmak,çok yakından takip etmek,geçiş yolunu kapatmak veya üstüne direksiyon kırmak,solladıktan sonra aniden yavaşlama veya beklemek sayılabilir..
Trafikteki her türlü olumsuz durumlarda can ve mal güvenliğimizi korumaya yönelik araç kullanmak temel kuralımız olduğuna göre bu gibi durumlarda nasıl davranmamız gerekir?..
- Yavaşlayın. Yüksek hızlarda aracın kontrolünü kaybetmek daha kolaydır.
- Yolunuza konsantre olun.
- Soğukkanlı olun ve sinirlenmeyin. Paniğe kapılmak sizi hataya sürükler.
- Ani direksiyon hareketinden,ani şerit değiştirmekten , ani ve sert fren yapmayın.
- Gereğinde kaçmak için kullanabileceğiniz yolun sağının uygun olup olmadığını sürekli kontrol edin. (Kaldırım,mıcır, düşük banket,park etmiş araç var mı?)
- Tacizci arkadaysa,önünüzdeki araçla aranızdaki mesafeyi arttırın,takip mesafenizi iki katına çıkarın.
- Uzun süredir arkanızda ise yol vermeyi,deneyin,yavaşlayın. Önünüze geçtiğinde, arkada olduğundan çok daha iyi kontrol altında tutabilirsiniz.
- Polis olma ihtimali olan,trafiğin daha yoğun olabileceği yol güzergahını tercih edin.
- En kısa zamanda 155 Polis İmdat’ı arayın ve tacizciyi ihbar edin. Tacizci otomobilin plakasını markasını,rengini ve seyrettiğiniz güzergahı bildirin. Araç kullanırken ,cep telefonu kullanmanın da kazaya neden olabileceğini dikkate alın.
- Durmak için halka açık,insanların olduğu yerleri tercih edin.(alış-veriş merkezleri,benzin istasyonu)
- Hırsızlık veya gasp amaçlı taciz ihtimaline karşı kapılar kilitli olmalı.
- Sürücülükte altın kural “ Probleme girmemek,probleme giripte onu çözmeye çalışmaktan çok daha basittir”.Her zaman kazaya hazırlıklı olmanız açısında emniyet kemerinizin takılı, koltuk başlık ayarının yapılmış olması gerektiğini unutmayın
- Böyle bir tacizde otomobilin hakimiyetini kaybetmemek,kullandığınız aracın özelliklerini ve kontrolünü iyi bilmek, doğru bilgi ve beceriye sahip olmakla mümkündür
